به نقل از «ایسنا»

ناسا جدیدترین نقشه یخ‌آب‌های مریخ را منتشر کرد

تاریخ انتشار: ۷ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۹۸۴۱۲۲

یافتن یخ‌آب در مریخ دشوار است، زیرا جو نازک این سیاره باعث می‌شود هر آب مایع روی سطح آن فوری تبخیر شود. بنابراین ناسا از پروژه SWIM برای یافتن و نقشه‌برداری از یخ‌آب‌های موجود در مریخ استفاده می‌کند.

به گزارش ایسنا و به نقل از آی‌ای، یخ‌آب یک دارایی گرانبها برای کاشفان آینده مریخ خواهد بود، زیرا می‌تواند آب آشامیدنی و سوخت موشک را برای آنها فراهم کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اما همچنین به آنها فرصتی برای مطالعه آب و هوای گذشته و حال سیاره سرخ و کشف نشانه‌هایی از حیات باستانی یا فعلی آن می‌دهد.

یافتن یخ‌آب در مریخ

یافتن یخ‌آب در مریخ دشوار است، زیرا جو نازک این سیاره باعث می‌شود هر آب مایعی روی سطح آن فوری تبخیر شود. مناطق قطبی مریخ دارای یخ فراوان هستند. با این حال، آنها عمدتاً از کربن دی اکسید منجمد یا یخ خشک تشکیل شده‌اند و برای انسان یا ربات‌ها بسیار منجمد هستند و نمی‌توانند برای مدت طولانی کارگر باشند.

به همین دلیل است که ناسا پروژه نقشه‌برداری یخ‌آب زیرسطحی(SWIM) را تأمین مالی کرده است که هدف آن یافتن بهترین مکان‌ها برای دسترسی به یخ‌آب‌های مدفون زیر سطح مریخ است.

پروژه SWIM  به تازگی چهارمین مجموعه نقشه‌های خود را منتشر کرده است که دقیق‌ترین نقشه‌ها از زمان شروع پروژه در سال ۲۰۱۷ است.

پروژه SWIM توسط موسسه علوم سیاره‌ای در توسان آریزونا رهبری می‌شود و توسط آزمایشگاه پیشران جت ناسا در جنوب کالیفرنیا مدیریت می‌شود. این پروژه از داده‌های چندین ماموریت ناسا مانند مدارگرد شناسایی مریخ(MRO)، ادیسه مریخ ۲۰۰۱ و نقشه‌بردار جهانی مریخ استفاده می‌کند.

این پروژه با ترکیب انواع داده‌های مختلف، امیدوارکننده‌ترین مناطق برای یافتن یخ‌آب مریخ را شناسایی کرده است که ماموریت‌های آینده می‌توانند به آنها دست یابند.

تصاویر تازه منتشر شده یک دهانه برخوردی را نشان می‌دهد که یخ‌آب را در مریخ آشکار کرده است. این یکی از ویژگی‌هایی است که SWIM برای نقشه‌برداری از مکان‌های یخ‌آب زیرسطحی روی این سیاره استفاده می‌کند. همچنین بخشی از آخرین نسخه نقشه‌های SWIM است که ناسا بودجه آن را تامین می‌کند.

پروژه SWIM  روی عرض‌های جغرافیایی میانی مریخ تمرکز کرده است، جایی که ابزارهای این فضاپیما نشانه‌هایی از رسوبات بزرگ آب یخ زده زیر سطح مریخ را شناسایی کرده‌اند.

عرض‌های جغرافیایی میانی شمالی به طور ‌ویژه جذاب هستند، زیرا جو ضخیم‌تری نسبت به سایر بخش‌های مریخ دارند که می‌تواند به کاهش سرعت فضاپیماها در هنگام فرود کمک شایانی کند. مکان‌های ایده‌آل برای فرود فضانوردان در لبه جنوبی این منطقه است. یعنی به اندازه‌ای نزدیک به خط استوای مریخ که دمای گرم‌تری داشته باشد، اما به اندازه‌ای دور از شمال باشد که یخ کافی داشته باشد.

سیدنی دو، مدیر پروژه SWIM می‌گوید: اگر انسان‌ها را به مریخ بفرستید، می‌خواهید تا جایی که می‌توانید آنها را به خط استوا نزدیک کنید. هرچه انرژی کمتری برای گرم نگه داشتن فضانوردان و تجهیزات آنها صرف کنید، برای سایر چیزهایی که آنها نیاز دارند چیزهای بیشتری در اختیار خواهید داشت.

ساختن یک نقشه بهتر

نسخه‌های قبلی نقشه SWIM به دوربین‌های با وضوح پایین‌تر، رادار، نقشه‌بردارهای حرارتی و طیف‌سنج‌ها متکی بودند که تنها می‌توانند وجود و مقدار یخ مدفون را نشان دهند، اما آن را تأیید نمی‌کنند. اما در این جدیدترین نسخه از دو دوربین با وضوح بالاتر در MRO استفاده شده است. همچنین از داده‌های دوربین Context برای بهبود نقشه‌های نیم‌کره شمالی استفاده شد و برای اولین بار از داده‌های آزمایش علمی تصویربرداری با وضوح بالا(HiRISE) برای ارائه دقیق‌ترین نما از لبه‌ی یخ -تا حد امکان- نزدیک به خط استوا استفاده شد.

پروژه SWIM همچنین از داده‌های HiRISE برای مطالعه دهانه‌های برخوردی تازه ناشی از برخورد شهاب‌سنگ‌هایی که ممکن است تکه‌های یخ را حفر کرده باشند، استفاده می‌کند. بیشتر این دهانه‌ها بیش از ۱۰ متر عرض ندارند، اما در سال ۲۰۲۲، HiRISE یک دهانه برخوردی با عرض ۱۵۰ متری را مشاهده کرد که مقدار قابل توجهی یخ را نشان داد که در زیر سطح مریخ پنهان شده بود.

یک تصویر مفهومی نیز فضانوردان ناسا را در حال حفاری سطح مریخ نشان می‌دهد.

در مجموع، ناسا نقشه‌های جدیدی ایجاد کرده است که نشان می‌دهد یخ‌آب‌ها به راحتی در دسترس کاوشگران آینده هستند.

نقشه جدید ناسا شامل برخی ویژگی‌های دیگر نیز می‌شود که نشان دهنده وجود یخ‌آب زیرسطحی در مریخ است. یکی از آنها «زمین چند ضلعی» نام دارد که در آن تغییرات فصلی دما باعث ایجاد ترک‌هایی در سطح مریخ می‌شود که اشکال چند ضلعی را ایجاد می‌کند. این چند ضلعی‌ها در اطراف دهانه‌های برخوردی تازه پر از یخ دیده می‌شوند که نشان می‌دهد یخ بیشتری در زیر سطح این مناطق وجود دارد.

گرت مورگان یکی از سرپرستان پروژه SWIM  در موسسه علوم سیاره‌ای می‌گوید که این دهانه‌ها مکان‌هایی را نشان می‌دهند که هیچ شکی در مورد یخ‌آب در آنها وجود ندارد.

وی افزود که از این مکان‌ها می‌توان برای آزمایش اینکه آیا روش‌های نقشه‌برداری آنها قابل اعتماد است یا خیر، استفاده کرد.

معمای دیگری که SWIM می‌خواهد حل کند این است که چرا مقدار یخ‌آب در مکان‌های مختلف عرض‌های جغرافیایی میانی مریخ متفاوت است. برخی از مناطق، یخ بیشتری نسبت به سایرین دارند و هیچ توضیح واضحی در این مورد وجود ندارد.

ناتانیل پوتزیگ از دیگر اعضای پروژه SWIM  در مؤسسه علوم سیاره‌ای می‌گوید این جدیدترین نقشه می‌تواند به آنها در ایجاد فرضیه‌های جدید برای این پدیده کمک کند. وی همچنین گفت که این نقشه می‌تواند به آنها کمک کند تا مدل‌های خود را از چگونگی تغییر آب و هوای مریخ باستانی اصلاح کنند.

دانشمندان پروژه SWIM  امیدوارند که پروژه آنها راه را برای مأموریت پیشنهادی «نقشه‌بردار یخ مریخ»( Mars Ice Mapper) هموار کند که یک مدارگرد با رادار قدرتمندی است که برای جستجوی یخ‌های نزدیک سطح، فراتر از جایی که ماموریت HiRISE  آن را تایید کرده، طراحی شده است. این ماموریت می‌تواند اطلاعات بیشتری در مورد توزیع و عمق یخ‌آب در مریخ ارائه دهد و به کاوشگران آینده این سیاره کمک کند تا وظایف خود را برنامه‌ریزی کنند.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: مريخ یخ آب شرکت های دانش بنیان عملیات طوفان الاقصی پايگاه استنادي علوم جهان اسلام ISC دانشگاه علم و صنعت دانشگاه تهران معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري مراقبت سلامت ايستگاه فضايي بين المللي شرکت های دانش بنیان عملیات طوفان الاقصی معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري پايگاه استنادي علوم جهان اسلام ISC نقشه برداری نشان می دهد دهانه ها سطح مریخ یخ آب ها زیر سطح نقشه ها مکان ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۹۸۴۱۲۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کشاورزی در ماه و مریخ: مزرعه‌داری در ورای مدار زمین، امکان‌پذیر است

غزال زیاری: در ژانویه ۲۰۱۹ با فرود سطح‌نشین چانگ‌ای ۴ (Chang'e ۴) روی سطح ماه، محموله‌ای هیجان‌انگیز به تنها قمر کره زمین رسید که خبر از ماجراجویی جدیدی در فضا می‌داد: این محموله شامل دانه‌های چهار گونه گیاهی بود که محققان قصد داشتند تا آن‌ها را در سطح ماه رشد و پرورش دهند.

جوانه زدن یک دانه پنبه در آن زمان، توجه زیادی را به خود جلب کرد، اما نکته مهم‌تر از جوانه زدن، رشد گیاه است. اگر گیاهانی که در سطح ماه رشد می‌کنند، کمتر از سطح زمین محصول بدهند یا ضعیف‌تر و شکننده‌تر باشند، بشر با مشکل بزرگی در پیشرفت فضایی خود مواجه خواهد بود.

با گذشت بیش از چهار سال، حالا نتایج مهمی از این آزمایش منتشر شده است. از قرار معلوم به‌رغم تمام موانع پیش‌رو در ماه و مریخ، ممکن است پرورش مواد غذایی تنها مشکل موجود نباشد و باید این را در نظر داشت که همه این بررسی‌ها در روزهای ابتدایی‌اش است.

موانع پیش‌رو چیست؟

لازم به ذکر است که Chang'e ۴ در مأموریتش سعی نکرد تا دانه‌ها را در خاک قمری رشد دهد. آزمایش‌های مختلف حکایت از آن دارند که این کار گرچه ممکن و شدنی است ولی بسیار سخت خواهد بود. هدف از انجام این آزمایش، بررسی این موضوع بود که آیا محیط ریزگرانشی و تشعشعات زیاد در سطح ماه برای رشد گیاهان مشکل‌ساز خواهد شد یا خیر.

تأکید اصلی این آزمایش روی بررسی جاذبه و گرانش ماه قرار داشت؛ چراکه درهرصورت اگر تابش خورشید بدون فیلتر اتمسفر به گیاهان آسیب برساند، همیشه می‌توان راهکارهایی برای حل این مشکل یافت؛ ولی تغییر نیروی رو به پائین گرانش، چالش به‌مراتب بزرگ‌تری به نظر می‌رسد.

خوشبختانه گویا نیازی به مداخله این‌چنینی وجود ندارد و حتی این گرانش کم، ممکن است در جبران برخی مشکلات دیگر که فراتر از مشکلات روی کره زمین هستند، به کمک دانشمندان بیاید.

ساخت شرایط ماه روی زمین

در ژوئن سال ۲۰۲۳، نتیجه اولین مقایسه گیاهان روی سطح ماه با گیاهان روی زمین توسط تیمی از دانشگاه چونگ کینگ منتشر شد و جزئیات بیشتری دراین‌باره در دسترس قرار گرفت. در شرایطی که Chang'e ۴ کار خود را در ماه انجام می‌داد، نویسندگان مقاله، دانه‌هایی را مشابه آنچه به ماه فرستاده بودند، در یک آزمایشگاه در شرایطی مشابه، در خاکی یکسان و دما، رطوبت و فشار هوایی مشابه با ماه کاشتند.

دریکی از این مقالات در این رابطه می‌خوانیم: «ما کشف کردیم که گرانش یک‌ششم g در ماه، باعث افزایش سرعت جوانه‌زنی بذرها می‌شود.» (جاذبه در سطح ماه، ۶ برابر ضعیف‌تر از شتاب جاذبه در سطح زمین است).

برخلاف گزارش‌های منتشره در آن زمان، تنها یکی از دانه‌های پنبه روی سطح ماه جوانه زد و در دانه‌های دیگر خبری از جوانه نبود؛ ولی در آزمایشگاه روی سطح زمین، گیاهان کلزا و دانه‌های پنبه هم جوانه زدند.

بزرگ‌ترین تهدید برای نهال‌های جوانه‌زده در سطح ماه، شب‌های طولانی ماه بود که حدود ۹ روز زمینی بعد از فرود Chang'e ۴ آغاز شد. دمای ماه به ۵۲- سانتی‌گراد کاهش یافت و از همین رو دمای محیط آزمایشگاهی روی زمین هم کاهش یافت تا با شرایط طبیعی ماه مطابقت داشته باشد و حدود ۱۸ روز زمینی، خبری از گرما نبود.

در کمال تعجب، نهال جوانه‌زده روی سطح ماه، همچنان سبز و صاف بود تا اینکه نور و گرما دوباره به سطح ماه بازگشت؛ اما در همین زمان، نهال‌های داخل آزمایشگاه سطح زمین، مرده بودند و به رنگ زرد و سیاه در آمده بودند؛ اما نهال رشد کرده در سطح ماه، از دومین روز قمری هم جان سالم به در برد، هرچند که روند رشدش متوقف شد و محققان دلیل این اتفاق را کمبود اکسیژن در محفظه‌اش می‌دانند.

محققان به این شک کردند که گرانش پایین ماه باعث ایجاد مقاومت در برخی از گیاهان قطبی در برابر یخ‌زدگی شده؛ اما متأسفانه نهال پنبه در شب دوم قمری مرد و در طول پنج روز قمری هیچ‌کدام از بذرهای دیگر جوانه نزدند.

نویسندگان دلیل جوانه نزدن سه گونه گیاهی دیگر را به خاطر قرار گرفتن آن‌ها در دمایی بالاتر از دمای مناسب این گیاهان در پنج روز اول می‌دانند.

در کنار موانع موجود باید این را در نظر داشت که کشاورزی در ماه مزایای متعددی دارد و مشابه با کشاورزی زیر آب، عاری از آفات و علف‌های هرز خواهد بود و درنتیجه نیازی به مواد شیمیایی برای کنترل این آفات وجود نخواهد داشت.

آزمایش‌های انجام‌شده در ایستگاه فضایی بین‌المللی حکایت از آن دارد که گیاهان برای رشد و حتی میوه دادن به جاذبه نیاز چندانی ندارند. بااین‌حال، این گیاهان از هر لحاظ دیگری در شرایط بهینه هستند. این واقعیت که پنبه در جاذبه کم ماه، توانایی غلبه بر سرما را دارد، کشفی است که قطعاً بسیار ارزشمند خواهد بود.

توانایی کشت‌وکار در پایگاه‌های مریخ، حتی مهم‌تر از کشت‌وکار در ماه خواهد بود. چراکه حمل‌ونقل مواد غذییا از سطح کره زمین به ماه گرچه هزینه زیادی خواهد داشت ولی شدنی است؛ اما حمل غذا به مریخ به‌مراتب سخت‌تر و چالش‌برانگیزتر خواهد بود. با در نظر داشتن اینکه گرانش مریخ تقریباً دو برابر گرانش ماه است، می‌توان امید داشت که کاشت گیاهان در مریخ هم شرایط مشابهی داشته باشد.

منبع: iflscience

۵۴۵۴

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1901339